كنترل بازیهای كامپیوتری در كودكان

نويسنده:دكترهادى شاكر*
بسیاری از متخصصین معتقدند كه بهتر است كودكان زیر 3 سال اصلا با كامپیوتر و بازیهای ویدیویی آشنا نشوند و تا آنجا كه ممكن است با اسباب بازی های قابل لمس و واقعی مثل لگو و خانه سازی و ... سرگرم شوند
بعبارت دیگر اسباب بازیهای انتزاعی برای این سن مناسب نیست . اما اگر كودك زیر 5 سال شما قبلا دسترسی به این بازیها پیدا كرده است و این امر بعنوان عادتی برای او در امده است ، باید هم اكنون به فكر شروع قانون و تعیین حدود برای بكارگیری این بازی ها باشید .
ابتداد باید فهمید كه چقدر او بازی كامپیوتری انجام می دهد و در بقیه زمان آزادش چه كارهایی می كند .
اغلب متخصصان رشد كودك پیشنهاد می كنند كه مجموع زمان استفاده از صفحه نمایشگر _ كه شامل صفحه تلویزیون ، تماشای فیلم ویدیو و كارتون ، جستو جو در اینترنت ( برای كودكان بزرگتر ) و بازیهای ویدیوئی می شود _ باید بین یك ساعت تا حداكثر دو ساعت در روز تعیین شود .
اگر كودك شما 45 دقیقه در روز ، بازی كامپیوتری دارد و بعد یك برنامه تلویزیونی می بیند و مدتی را هم مشغول فعالیت فیزیكی و جست و خیز است ، عملا جای نگرانی نیست . ولی اگر ساعت ها جلوی كامصیوتر باشد و به دسته بازی بچسبد ، یعنی بیش از حد مشغول بازی كامپیوتری است .
این چند پیشنهاد را برای به كنترل درآوردن مدت بازی كامپیوتری او طرح می كنیم
قبل از ارائه بازی كامپیوتری یك محدودیت زمانی مشخص را به كودك اطلاع دهید . برای كودكان در این محدوده سنی می توانید از ساعتهای زمان دار كه معمولا در آشپزخانه ها بكار می رود ، استفاده كنید . مثلا به او بگویید تا این ساعت زنگ بزند می توانی بازی كنی و عدد آن را برای مثال روی 30 دقیقه قرار دهید . وقت بازی كه به سر آمد اگر كودك به قانون اهمیت داد او را تشویق كنید و برای تمام كردن بموقع بازی پاداش دهید .ولی اگر زمان را ندیده گرفت یا برای زمان بیشتری وارد چانه زنی شد ، به آرامی قوانین بازی را به او توضیح دهید . اگر مخالفت ادامه داشت می توانید بازی با كامپیوتر را به عنوام نتیجه قانون شكنی ، برای مدت محددی متوقف كنید ، مثلا زمان بازی فردای كودك را بگیرید
برای این اعتراص كودك كه " الان من وسط بازی ام . اینجا جای خیلی حساس بازی است و .. " راه حلی بیندیشید . اعلب بازیه های كامپیوتری ، قابلیت ذخیره سازی بازی را دارند . بنابراین ، بدون خراب شدن بازی، كودك قادر است وسط بازی هم، همه چیز را دست نخورده برای نوبت بعدی ذخیره كند . شاید لازم باشد كه این ذخیره سازی را به او یاد بدهید
چند سرگرمی دیگر برای وقتی كه "زمان بازی تمام شده است " برای كودك در نظر بگیرید . مثل كمك در آشپزی به مامام یا كتاب خواندن با بابا یا مامان ، نقاشی كشیدن و ...این كار به انحراف توجه او از ابزی كمك می كند و راحت تر دست از كامپیوتر می كشد
به او بگویید قبل از بازی كامپیوتری باید همه كارهایش مثل جمع كردن اتاق و اسباب بازیهایش را انجام داده باشد . یا مثلا قبل از برنامه تلویزیون مورد علاقه باید این كارها انجام شده باشد
از قرار دادن كامپیوتر در اتاق كودك و هرجائی كه او بتواند دور از چشم شما به بازی مشغول شود ، خودداری كنید . بطور كلی بهتر است كه كامپیوتر در محلی كه جنبه عمومی تر دارد مثل اتاق نشمین قرار داده شود و جلوی آن نیز امكان نشستن برای دو تا سه نفر فراهم آید تا هم كاربرد این وسیله زیر نظر باشد و هم بعنوان یك وسیله، به اجتماعی شدن كودك كمك كند
عده ای معتقدند كه كامپیوتر باعث ایزوله شدن كاربر و ایجاد بیماریهایی مثل چاقی و تغییر یافت اسكلت بدن ( قوز، انحراف مهره های ستون فقرات و ... ) می شود و البته چنبه های مثبت به كارگیری كامپیوتر در آموزش كودكان نیز غیرقابل انكار است : مواردی مثل دیكته، ریاضی و درك متون و خیلی از مهارتهای دیگر . همچنین تقویت مهارت حركتی ظریف كودكان و سرعت عمل آنها با این بازیها عملی است . اما چراغ خطر مهم این است كه كامپیوتر جای روابط اجتماعی كودك را بگیرید و كودك به جای پیدا كردن دوست با این وسیله ارتباط برقرار كنند كه این حالت حتی در كودكان فربیك هم به مراتب تقویت می شود و عملا كودك در یك حلقه معیوب قرار می گیرد
نكاتی در مورد خرید بازیهای كامپیوتری
البته بازی باید برای كودك جذاب و لذت بخش باشد تا كودك بتواند از محتوای آن نیز مسائلی را بیاموزد . این چند نكته به شما كمك می كند انتخاب صحیح تری در خرید این بازی ها داشته باشید
بهتر است اول از همه به فكر سرگرم كننده بودن بازی باشید، زیرا كه در سن زیر 5 سال خط مشخصی بین آموختن صرف و تفریح نمی توانید برای كودك بكشید . پس برای اینكه كودك چیزهائی یاد بگیرد لازم است قبل از آن لذت ببرد . مطمئن باشید كه كودك بیشتر دوست دارد كه زمان خوشی را سپری كند بجای آنكه اهداف آموزشی بزرگترها را برآورده كند .
بازیهایی را انتخاب كنید كه بازی بیش از یك بازیكن در آنها تشویق شده و باعث می شود كه دو یا سه نفر با هم بازی كنند . به توصیه مركز ملی رسانه ها و خانواده ها، بهتر است خانواده ها كامپیوتر را به یك وسیله اجتماعی تبدیل كنند . بهترین نرم افزار موجود در این خصوص Lapware ذكر شده است كه به شما و كودكتان اجازه می دهد تجربه ای مشترك از كامپیوتر داشته باشید .
بازیهایی را انتخاب كنید كه به كودك فرصت های پیروزی را با روش های مختلف می دهد . به عبارت دیگر لازم نباشد كه برای ادامه یافتن بازی، كاربر حتما از یگ مهارت به خصوص كه تكرار آن برای كودك دشوار است، استفاده كند . تصویرهای كم تحرك و طولانی كه حتما با رمز و راز تغییر خواهد كرد، كودك را خسته می كند . مزرعه های اعداد یا جنگل های پر از موسیقی كه كودك را بدنبال خود بكشد و هر چه كه ماهرتر شد بازی نیز ماهرانه تر قابل پیاده شدن باشد، بهتر است .
به یاد داشته باشید نسخه نوشتاری یا دیداری _ شنیداری در یادگیری كودك از نسخه نرم افزاری می تواند بهتر باشد، مثلا كتاب یك قهرمان خاص آموزنده تر از بازی آن قهرمان خاص برای كودك است .
هنگام خرید همیشه احتمال برگرداندن و پس دادن بازی خریداری شده را با فروشنده مطرح كنید ، چرا كه این احتمال وجود دارد سیستم سخت افزاری شما متناسب نباشد یا بازی خریداری شده مانند لیاس ، یك شماره كوچكتر به تن فرزند شما در آید ! یا شما آن بازی را برای كودكتان مناسب ندانید .
بنابر تحقیقات انجام شده، بازی هایی كه محتوای خشن دارند، كودك را در معرض افزایش رفتارهای پرخاشگرانه قرار می دهند ، بخصوص اگر به صورت همیشگی بازی شوند و عملا كودك، زمان خیلی زیادی را به این بازیها اختصاص دهد . این نكته ارزش یادآوری دارد كه همه بازیهای ویدیویی و كامپیوتری بد نیستند . بازیهای پر كیفیت به كودك فرصت حل مسائل مختلف زندگی و مهارت تفكر منطقی را آموزش می دهد . همچنین بازی كامپیوتری به تقویت مهارتهای حركتی ظریف، مهارت، سرعت عمل و سرعت انتقال می انجامد . البته كودك را به تكنولوژی اطلاعات علاقه مندتر می سازد .
بهترین كار برای شما این است كه تا فرصت باقی است و كودك هنوز اولین تجربه ها را در به كارگیری این وسیله درك می كند، به او كمك كنید تا قوانین استفاده سالم و بی ضرر از آن را بیاموزد .
به یاد داشته باشید كودكان به آسانی به مسائل مختلف عادت می كنند ولی به سختی عادت نادرست را ترك می كنند . نكته آخر اینكه یك مصرف كننده هوشیار باشید، آنچه را به صلاح كودكتان هست انتخاب كنید چیزی كه مناسب سن او باشد و پیغام های نادرست به او ندهد .


منبع: www.parswoman.com